Sprawy sądowe potrafią trwać długo. Na czas postępowania Sądy zwykle wydają postanowienie o zabezpieczeniu. Na moim blogu pojawił się już wpis, który dotyczył tej tematyki, ze szczególnym uwzględnieniem spraw rodzinnych (https://adwokat-ruszkiewicz.pl/wniosek-o-zabezpieczenie-w-sprawach-rodzinnych/). Dziś jednak chciałabym poruszyć nieco inną kwestię, choć związaną z tematyką zabezpieczenia. Otóż – co stanie się, jeśli Sąd drugiej instancji, w toku sprawy, na skutek zażalenia, zmieni wydane przez Sąd pierwszej instancji postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia alimentów? Co jeśli Sąd I instancji uwzględni wniosek jednej ze stron o zmianę zabezpieczenia i sam obniży rentę alimentacyjną? Czy muszę zwrócić alimenty? Na to pytanie odpowiem w dzisiejszym wpisie.
Zmiana postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia
Na wstępie jednak kilka słów o samej zmianie postanowienia. Postanowienie o zabezpieczeniu może zostać zmienione, na wniosek uprawnionego lub zobowiązanego, a zatem każdej ze stron. Kiedy? Określają to przepisy, a mianowicie: gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Krótko mówiąc: gdy dojdzie do zmiany okoliczności. W przypadku kontaktów, powodem takim może być chęć lub niechęć dziecka do szerszych kontaktów z drugim rodzicem. Może też zdarzyć się tak, że postanowienie nie obejmuje uregulowań dotyczących kontaktów we wakacje czy święta i wymaga uzupełnienia w tym zakresie. W sprawach o alimenty natomiast przyczyną takiego wniosku będzie zwykle zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub możliwości finansowych zobowiązanego. Do zmiany postanowienia może też dojść w Sądzie II instancji, na skutek zażalenia.
Co, jak i dlaczego?
Wzrosły koszty utrzymania dziecka i są to zmiany usprawiedliwione i istotne? Z pewnością ta strona złoży o podwyższenie alimentów. Zmniejszyły się wydatki na dziecko lub Twoje wynagrodzenie uległo obniżeniu i są to zmiany usprawiedliwione i istotne? Z pewnością złożysz wniosek o obniżenie alimentów. Za każdym razem wniosek taki musisz odpowiednio uzasadnić i uprawdopodobnić swoje roszczenia. Załącz więc do niego odpowiednie dowody. Zwykle przed zmianą postanowienia Sąd wysłuchuje strony na rozprawie. Następnie przychodzi czas na podjęcie decyzji. W zależności od tego, po której jesteś stronie, możesz być z niej zadowolony lub nie – przysługuje Ci zażalenie. I również na skutek zażalenia może dojść do zmiany wysokości renty alimentacyjnej. Co jeśli otrzymywałeś/ otrzymywałaś na dziecko alimenty w kwocie po 2000 złotych miesięcznie, a Sąd, z datą wsteczną, obniży je do kwoty po 1500 złotych miesięcznie? Czy muszę zwrócić alimenty?
Czy muszę zwrócić alimenty?
Sprawa jest skomplikowana. Alimenty są szczególnym rodzajem świadczenia. Dlatego w sytuacji, gdy uprawniony zużył już alimenty na podstawowe potrzeby, uznaje się, że nie jest on bezpodstawnie wzbogacony. Wówczas nie ma obowiązku ich zwrotu. Po drugie, przeważająca część doktryny przyjmuje, że zastosowanie znajdzie przepis Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego, nie można żądać zwrotu, w tym przypadku nadpłaconych alimentów. W tym wypadku chodzi o to, że danej osobie można przypisać etyczny, moralny obowiązek płacenia świadczenia alimentacyjnego, np. ojciec na rzecz syna. Z tego samego powodu uznaje się, że nie należy się zwrot alimentów. Mimo zatem istnienia w przepisach konstrukcji zwrotu świadczenia nienależnego, może się to w praktyce okazać trudne.
Alimenty jeszcze niezapłacone
Sytuacja nieco inna: zmienione zostało postanowienie w przedmiocie alimentów, ale nie otrzymałeś/nie otrzymałaś jeszcze żadnych świadczeń, bo na przykład egzekucja nie przyniosła efektu. Czy muszę zwrócić alimenty? Tu raczej: w jakiej wysokości teraz mi się one należą? Jeśli Sąd dokonał zmiany “wstecz”, wówczas niestety (dla uprawnionego) i na szczęście (dla zobowiązanego) należą się alimenty w “nowej wysokości”. Jeśli natomiast komornik wyegzekwował “nadwyżkę”, może wstrzymać egzekucję do czasu wyczerpania nadpłaconej sumy. Tak jednak jak wspominałam, sprawy tego typu nie są jednoznaczne i oczywiste, dlatego przed podjęciem kroków prawnych zawsze warto skonsultować się ze specjalistą.
Zapraszam do kontaktu z moją Kancelarią.
