Narcyzm, a poprawnie : narcystyczne zaburzenia osobowości, to zjawisko, z którym bardzo często spotykam się w mojej pracy zawodowej adwokata. Roztrzęsione partnerki lub partnerzy narcyzów, na pierwszym spotkaniu ze mną, przede wszystkim dają upust swoim emocjom, których nagromadziło się przez lata bardzo wiele. Te emocje wcale z czasem nie tracą na intensywności. Ona są ciągle obecne. Pojawia się strach, ilość obaw przewyższa ilość korzyści, które mogą płynąć z uzyskania wolności. A do tego dochodzi przecież jeszcze skomplikowany proces rozwodowy, w którym ja – jako pełnomocniczka – potrzebuję aktywnego, jasno myślącego Klienta do współpracy. O rozwodach pisałam już na moim blogu (https://adwokat-ruszkiewicz.pl/jak-uzyskac-rozwod/). Tym razem jednak problem jest inny. Rozwód z narcyzem – jak to przetrwać?
Rozwód z narcyzem – jak to przetrwać
Najpierw słów kilka o narcystycznych zaburzeniach osobowości. Mówiąc bardzo skrótowo, narcyz charakteryzuje się stalą potrzebą podziwu i brakiem empatii. Czuje się lepszy od innych i uważa, że wszystko mu się należy. Dlatego ma tendencję do poniżania, pogardy. Ale to nie wszystko. Bywa też arogancki, wymagający, egocentryczny. Chętnie obwinia innych za swoje problemy i sam nie przyznaje się do błędów. Doskonale potrafi wykorzystywać inne osoby dla osiągnięcia swoich celów. Chce być podziwiany. Zazdrość nie jest mu obca. No i manipuluje. W tym ostatnim jest świetny. Stosuje wiele technik, o których pewnie nie miałeś/ miałaś nawet pojęcia. Bo robi to w białych rękawiczkach.
Jak rozgrywa Cię narcyz?
Rozwód z narcyzem – jak to przetrwać? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, musisz poznać kilka “sztuczek” narcyza. Narcyz będzie Cię krytykował, by wywołać u Ciebie poczucie niskiej wartości i zachwiać wiarę w siebie. Możesz usłyszeć od niego: “Beze mnie sobie nie poradzisz w życiu”. Tym doprowadza Cie do kwestionowania własnych decyzji. To się nazywa dewaluacja. Osoba z narcystycznymi zaburzeniami osobowości chętnie też włącza do konfliktu małżeńskiego osoby trzecie (rodziców, rodzeństwo, dzieci, teściów). Po co to robi? Aby zaprezentować swoje opinie i stanowisko, a zatem – pokazać, swoje racje i wspaniałomyślność (“Robię to wszystko dla niej, by była szczęśliwa, ale ona nie potrafi tego docenić”). Ten mechanizm to triangulacja. Narcyz kara milczeniem. Ignoruje Cię, nie odzywa się. Po co? Byś czuła się samotna, odizolowana. Nie wyjaśnia, dlaczego to robi. A Ty zostajesz ze wszystkim sama.
Jak jeszcze postępuje narcyz?
W mojej ocenie najbardziej niebezpieczną techniką manipulacji jest gaslighting. Polega on na przekręcaniu faktów, zaprzeczaniu, celowym wprowadzaniu w błąd, aby osłabić Cię psychicznie i podważyć twoje przekonania, uczucia, pamięć, etc. Próbuje sprawić, byś uznała, że białe jest jednak czarne. Narcyz może powiedzieć: “Reagujesz zbyt emocjonalnie, musisz nad sobą panować” lub “Tak nie było, nie zmyślaj proszę”. Pamiętaj, że narcyz raczej nie atakuje wprost. Robi to poprzez przerzucanie winy na Ciebie, sarkazm. Jest to rodzaj biernej agresji. Uważaj też na hoovering czyli tzw. odkurzanie. Technika ta ma na celu przywrócenie stanu poprzedniego. Jednak uważaj – tam zwykle nie kryje się prawdziwa przemiana czy tęsknota, lecz niezgoda na stratę. Narcyz może próbować ponownie nawiązać z Tobą relację, wciągnąć w toksyczny lub przemocowy związek. Ale robi to dla siebie, by dalej Cię dręczyć.
Rozwód z narcyzem – jak to przetrwać
Bardzo ważne jest wsparcie. Nie chodzi tylko o krąg bliskich osób, ale również o pomoc specjalistyczną (terapię indywidualną lub grupową). Pełnomocnik, który ma świadomość zjawiska, również lepiej zrozumie sprawę, niż osoba, która nie spotkała się jeszcze z tym zagadnieniem czy tego rodzaju przeciwnikiem. Znajdź dobrego pełnomocnika: adwokata lub radcę prawnego. Unikaj kontaktu z narcyzem, jeśli to tylko możliwe. Ogranicz go do minimum. W tym kontakcie może zastąpić Cię pełnomocnik. Pełnomocnik pomoże Ci też opracować strategię procesową, która w tego typu sprawach jest kluczowa. Im wcześniej się do niego zgłosisz, tym mniej błędów popełnisz. A błędy te nie wynikają z Twoich właściwości, lecz z wyżej opisanych zagrywek narcyza.
Co jeszcze możesz zrobić?
Podejdź, na ile to możliwe, rzeczowo do sprawy. Nie zapominaj o gromadzeniu dowodów (wiadomości SMS, e-mail, opinie, etc.). Nie pozwól, by narcyz “przejął” Twoje dokumenty, Twój telefon, e-maila. Rób kopie zapasowe, zabezpieczaj się. Pamiętaj, że w zasadzie każda Twoja rozmowa z narcyzem może być przez niego nagrywana. Nie dawaj się prowokować. Być może posiadasz w samochodzie lub telefonie sprzęt śledzący lub nagrywający? Niejednokrotnie już moje Klientki, po mojej sugestii i za pomocą specjalistów, odkrywały takie zjawiska. Zadbaj o dzieci. Zapewnij im wsparcie psychologiczne w placówce lub poza nią. Staraj się, by dzieci nie były świadkami zachowań narcyza, ani jego adresatami. To trudne i skomplikowane, zatem z pewnością napiszę o tym osobny post. Pamiętaj też, że przemoc psychiczna jest przestępstwem (art. 207 Kodeksu karnego). Możesz również rozważyć wstąpienie na drogę postępowania karnego.
Zapraszam do kontaktu z moją Kancelarią. Moje doświadczenie i wykształcenie psychologiczne pozwalają na dogłębne zrozumienie tematu.
