Rozwód a podział majątku wspólnego

W nowym roku odbieram wiele telefonów od osób, które chcą umówić się do mnie na konsultację. Zwykle w rozmowie telefonicznej rozpytuję ogólnie, czego mają one dotyczyć, bo – jak wiecie – postawiłam na specjalizację: sprawy rodzinne i karne. Często uzyskuję odpowiedź, że konsultacja dotyczyć ma sprawy rozwodowej i podziału majątku. Jako że nie udzielam porad prawnych przez telefon, zwykle dochodzi do spotkania w biurach moich kancelarii. Podczas rozmowy okazuje się, że wielu Klientów jest przekonanych, że są w stanie załatwić obie sprawy w jednym postępowaniu. Widzę, że na ich twarzach maluje się ogromne zaskoczenie, gdy zaczynam tłumaczyć zawiłości wszelkich uregulowań. Jaka jest odpowiedź na pytanie: czy w rozwodzie można dokonać podziału majątku wspólnego? Jak to w prawie bywa – niejednoznaczna. I tak i nie. Rozwód a podział majątku wspólnego – o tym w dzisiejszym wpisie.

Rozwód a podział majątku wspólnego

Zacznę od krótkiego przypomnienia. Jeśli nie zawieraliśmy umów małżeńskich majątkowych, to w małżeństwie, od chwili jego zawarcia, panuje ustawowa wspólność majątkowa (więcej o majątku w małżeństwie we wpisie https://adwokat-ruszkiewicz.pl/moje-twoje-nasze-czyli-o-majatku-w-malzenstwie/). Małżonkowie gromadzą zatem w trakcie trwania małżeństwa majątek wspólny. W momencie prawomocnego orzeczenia o rozwodzie (lub w przypadku zawarcia umowy zwanej potocznie intercyzą), wspólność ustaje. Oznacza to, że wszystko, co małżonkowie wspólnie zgromadzili, można podzielić. Zwykle tego też chcą obie strony. Ale zwykle też ciężko jest im osiągnąć porozumienie co do sposobu podziału majątku wspólnego. Prawo przewiduje 3 sposoby podziału majątku wspólnego. Opowiem o tym na przykładzie nieruchomości. Sąd może podzielić nieruchomość fizycznie, przyznać ją na własność jednego z małżonków z obowiązkim dokonania spłaty na rzecz drugiego z nich, jak również sprzedać nieruchomość i dokonać podziału uzyskanej ze sprzedaży sumy, po 1/2 dla każdego z małżonków.

Czy możemy podzielić majątek w rozwodzie?

Tytuł artykułu brzmi: Rozwód a podział majątku wspólnego. Czas zatem odpowiedzieć na najważniejsze pytanie, a mianowicie, czy możemy dokonać podziału majątku wspólnego w postępowaniu o rozwód. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazują, że sąd może w wyroku rozwodowym, na wniosek jednego z małżonków, dokonać podziału majątku wspólnego. Co ważne: sąd może tego dokonać, jeśli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Jak rozumieć te wytyczne? Postępowanie (każde) jest sprawne, nieprzewlekłe, jeśli między stronami nie ma sporu. W tym przypadku zarówno co do składu majątku, jak i sposobu jego podziału. Ewentualnie, gdy wyjaśnienie okoliczności spornych lub takich, które sąd ustala z urzędu, wymaga przeprowadzenia jedynie ograniczonego postępowania dowodowego. Oczywiście jeśli chcesz, aby Sąd podzielił Twój majątek w sprawie o rozwód, musisz sformułować w pozwie odpowiedni wniosek – o podział majątku wspólnego. Zgłaszając taki wniosek musisz liczyć się z dodatkową opłatą w kwocie 300 złotych (zgodny wniosek) lub 1000 złotych.

Rozwód a podział majątku wspólnego – plan B

Powiem szczerze- rzadko zdarza mi się przeprowadzić podział majątku wspólnego w sprawie o rozwód. Zdarzyło mi się to raz, gdy w skład majątku nie wchodziła nieruchomość, a dodatkowo strony zawarły ugodę, obejmującą tak sprawy dotyczące dziecka, jak i podziału majątku. Gdy w majątku wspólnym nie ma nieruchomości, podział jest łatwiejszy. De facto podział takiego majątku nie wymaga ani wyroku (postanowienia sądu), ani formy aktu notarialnego. Możesz po prostu podzielić się z małżonkiem ruchomościami i pieniędzmi. Nieruchomości są często bardziej sporne – obu stronom zależy, aby “zostać” w nieruchomości lub odwrotnie- żadna ze stron nie ma środków na to, by spłacić drugą. Dodatkowo nieruchomości są często obciążone kredytem, którym też trzeba się jakoś zająć, ale jest to bardzo obszerne zagadnienie, zasługujące na oddzielny wpis. Czemu jeszcze rzadko zdarzają się podziały majątku w sprawie o rozwód? Bo zgodni małżonkowie korzystają z planu B, a mianowicie jeszcze przed rozwodem zawierają u notariusza umowę zwaną intercyzą (wprowadzają rozdzielność majątkowa) i również u notariusza, umownie (zgodnie) dzielą się majątkiem wspólnym. Jest to opcja droższa od postępowania sądowego, ale ma tą przewagę, że dostępna jest w zasadzie “od ręki”.

Plan C też istnieje

Poruszając temat Rozwód a podział majątku wspólnego nie mogę nie powiedzieć o ostatecznej możliwości, jaka dają przepisy. Nie udało się dokonać podziału majątku przed rozwodem lub w jego toku? Nic straconego. Po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego możesz zgłosić wniosek o podział majątku wspólnego do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku. Wymaga on stosownej opłaty, o której pisałam powyżej. Zarówno we wniosku formułowanym w pozwie rozwodowym, jak i potem (po rozwodzie), musisz wykazać, co wchodzi w skład majątku wspólnego oraz jakiego podziału się domagasz. Ustawowo małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, zatem podziału dokonuje się w ułamku po 1/2. Jeśli jednak żądasz ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (co również jest możliwe), musisz to uzasadnić i przede wszystkim … udowodnić.

Rozwód a podział majątku wspólnego

Sprawy o podział majątku wspólnego potrafią trwać nawet po kilka lat i są dość kosztowne. Niewykluczone, że sąd będzie chciał zasięgnąć opinii biegłych, aby wycenić składniki majątku, jeśli spierasz się o to z małżonkiem. Koszty takiej opinii będą pokrywać strony. Na opinię czeka się zwykle kilka miesięcy. Wnioskiem, jaki wpływa z tego artykułu oraz wielu innych jest to, że warto dążyć do ugód, korzystać z mediacji, szukać rozwiązań, które pozwolą zaoszczędzić czas, pieniądze i niejednokrotnie trudne emocje. Jeśli zmagasz się ze sprawą o rozwód lub podział majątku wspólnego, zapraszam Cię na pogłębioną konsultacje do mojej Kancelarii w Poznaniu lub w Jarocinie.