Na moim blogu pojawiały się już posty o alimentach, ale jak dotąd dotyczyły one małoletnich dzieci rozwodzących się lub rozstających się partnerów (https://adwokat-ruszkiewicz.pl/alimenty-na-dziecko/). Tymczasem, sąd może zasądzić również alimenty na małżonka po rozwodzie. Prawdopodobnie trudno wyobrazić sobie, że którykolwiek polski sąd regularnie zasądza alimenty, jakie otrzymała Patrizia Gucci od swojego męża Maurizia Gucciego (pół miliona dolarów rocznie!). Ale formalnie możliwość ich zasądzenia w polskim prawie istnieje. W dzisiejszym wpisie wyjaśniam, kto może żądać alimentów po rozwodzie. Wyjaśniam, od czego zależy ich wysokość oraz jak długo trwa obowiązek alimentacyjny małżonka. Zapraszam do lektury!
Alimenty na małżonka po rozwodzie – kto od kogo może ich żądać?
Alimenty na małżonka po rozwodzie nie mogą zostać zasądzone zawsze, dla każdego i od każdego. Muszą ziścić się pewne przesłanki. W przypadku rozstrzygnięcia o wyłącznej winie jednego z małżonków (o winie pisałam tutaj: https://adwokat-ruszkiewicz.pl/wina-w-rozwodzie-co-to-takiego/), małżonek niewinny może żądać alimentów od małżonka wyłącznie winnego. W takim przypadku wykazać należy, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Gdy sąd orzekł, że winę w rozpadzie małżeństwa ponoszą oboje małżonkowie, również istnieje możliwość ubiegania się o zasądzenie alimentów. Z żądaniem może wystąpić każdy z małżonków. W takim przypadku musisz wykazać, że znajdujesz się w niedostatku. Również w sytuacji, w której sąd, na zgodne żądanie małżonków, zaniechał orzekania o winie, można zażądać na swoją rzecz alimentów. Tu również przesłanką ich przyznania jest wykazanie niedostatku.
Istotne pogorszenie sytuacji materialnej- co to takiego?
Jeśli domagasz się alimentów od małżonka, który poniósł wyłączną winę w rozpadzie małżeństwa, Ty zaś tej winy nie ponosisz, musisz wykazać, że nastąpiło istotne pogorszenie Twojej sytuacji materialnej. Chodzi tu o porównanie sytuacji, w jakiej znalazłeś się wskutek orzeczenia rozwodu do tej, w jakiej znajdowałbyś się, gdyby rozwodu nie orzeczono. Sąd weźmie tu pod uwagę warunki materialne, jakie miałbyś, gdyby drugi z małżonków realizował swoje obowiązki i gdyby Wasze małżeństwo nadal trwało. “Istotne pogorszenie” jest to zatem rodzaj negatywnej zmiany, która powoduje, że masz mniej środków do dyspozycji lub też – większe usprawiedliwione potrzeby. Powinno być ono wyraźnie odczuwalne, a więc “istotne”.
Alimenty na małżonka po rozwodzie a niedostatek
Jeśli zarówno Ty, jak i Twój małżonek, ponosicie winę w rozpadzie małżeństwa, nadal możecie domagać się alimentów. Tak samo w sytuacji, w której zgodnie wnieśliście o nieorzekanie o winie. Jednak w tym przypadku musisz wykazać, że znajdujesz się w niedostatku. Kiedy mamy do czynienia z niedostatkiem? Gdy nie jesteś w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb (w całości lub chociażby w części). Chodzi o potrzeby, których zaspokojenie konieczne jest do godziwej egzystencji. Mimo, że w pełni wykorzystujesz swoje własne siły. W niedostatku znajdujesz się wtedy, gdy nie masz żadnych lub nie masz wystarczających możliwości zarobkowych czy majątkowych.
Od czego zależy wysokość alimentów?
Sąd uznał, że zachodzą przesłanki do zasądzenia alimentów. Jak ustali ich wysokość? Wysokość alimentów uzależniona jest od dwóch czynników. Są to: usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego. Jak wskazuje Sąd Najwyższy, ,,usprawiedliwione potrzeby” małżonka, który popadł w niedostatek, to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowe, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku. Od czego zależy wysokość alimentów dla małżonka, u którego doszło do “istotnego pogorszenia sytuacji materialnej”? Sąd porównuje stopę życiową obojga małżonków. Jeśli z tego porównania wysnuje wniosek, że małżonek niewinny, gdyby nie doszło do rozwodu, żyłby na znacznie wyższym poziomie, może zasądzić “odpowiednio” wysokie alimentów. Chodzi o to, aby utrzymać taką stopę życiową, jaką małżonek niewinny miał zapewnioną w trakcie trwania małżeństwa.
Jak długo trwa obowiązek alimentacyjny po rozwodzie?
Alimenty po rozwodzie wygasają zawsze, gdy uprawniony do nich zawiera nowy związek małżeński. Alimenty mogą również wygasnąć, gdy zmieni się sytuacja uprawnionego lub zobowiązanego do alimentów. Przykład: małżonek, który był w niedostatku zaczyna zarabiać lepiej i jego sytuacja ulega poprawie. Obowiązek alimentacyjny wygasa po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, jeśli zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Nie następuje to jednak z mocy prawa. Należy wystąpić z powództwem o uchylenie alimentów. W przeciwnym razie, mimo upływu 5 lat, obowiązek alimentacyjny pozostanie aktualny. Uwaga: możliwe jest też przedłużenie 5-letniego terminu z uwagi na wyjątkowe okoliczności. Te wyjątkowe okoliczności muszą jednak zaistnieć przed upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu.
Czy alimenty na małżonka mogą trwać dożywotnio?
Tak. W sytuacji, w której jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego lub współwinnego rozpadowi małżeństwa. W takich wypadkach obowiązek alimentacyjny jest dożywotni. Wygasa dopiero wskutek śmierci któregokolwiek z byłych małżonków. Oczywiście obowiązek alimentacyjny wygaśnie również w przypadku zawarcia nowego związku małżeńskiego. Warto zatem zawsze dobrze przemyśleć treść żądania pozwu rozwodowego. Jeśli bowiem wnosisz o rozwód z wyłącznej winy małżonka, zaś Sąd stwierdzi, że winę taką ponosicie wspólnie, obowiązek alimentacyjny może trwać dożywotnio. Warto jednak pamiętać, że sąd nie orzeka o nim z urzędu, a zawsze na wniosek małżonka.
